Kun je een feminist zijn en tegelijkertijd plastische chirurgie ondergaan?
Plastische chirurgie is een manier om het uiterlijk te verfraaien en veel mensen vinden het een ‘vies’ woord. Want waarom zou je in een gezond lichaam snijden? Er rust nog steeds een taboe op plastische chirurgie en veel vrouwen durven daarom geen open boek te zijn over een cosmetische operatie (of behandeling) die ze ondergaan.
Dat hoeft ook niet want een esthetische operatie is iets persoonlijks, je doet het voor jezelf. Toch heb ik moeite met het oordeel en de vele negatieve nieuwsberichten omtrent dit onderwerp. Alsof plastische chirurgie iets is dat vrouwen doen voor een man. Jarenlang werkte ik in verschillende klinieken en ik heb zoveel vooroordelen voorbij zien komen. Vaak onterecht, maar het maakt de stap voor veel vrouwen een stuk moeilijker. Terwijl ze achteraf opgelucht en zielsgelukkig zijn.
Feminisme en plastische chirurgie
Zo zijn er genoeg feministen die wél het verlangen hebben om iets aan het uiterlijk te veranderen. Puur voor zichzelf… Deze wens ontstaat vaak al op jonge leeftijd. Niet iedereen is honderd procent tevreden met borsten die door moeder natuur geschonken zijn. Ook een grote neus of schaamlippen kunnen al op jonge leeftijd voor onvrede en onzekerheid zorgen.
Wat is er mis mee als je dan het gevoel hebt dat dit niet bij jouw lichaam past? Voor veel vrouwen die zich storen aan opvallende uiterlijke kenmerken is het dan ook een kwestie van tijd voor dat ze zichzelf door een wildvreemde plastisch chirurg laten opereren. Wist je trouwens dan een van de eerste vrouwelijke plastisch chirurgen, Suzanne Noël, een zeer vooruitstrevende feminist was?
Suzanne Noël
Madame Noël (1878-1954), zoals haar bijnaam luidde, was befaamd voor haar innovatieve technieken voor verjongingsoperaties. In haar boek La Chirurgie esthétique, Son Rôle social (1926) legt ze openhartig haar nieuwe technieken uit waarmee ze het uiterlijk van jonge vrouwen verfraait. Ze schrijft ook over het sociale belang van esthetische chirurgie. ‘Het is evident dat een fris gezicht ook bijdraagt tot een psychologisch welbehagen.’
De esthetische chirurgie waar dokter Noël voor staat, is in haar ogen een‘empowerment of women’. Ze schrijft “Ik expliqueerde hun dat ze niet zodanig voor hun man moesten mooi zijn maar in de eerste plaats voor zichzelf.” Mede door haar eigen onstuimige leven – ze verloor twee keer een echtgenoot, haar jonge dochter en moest vechten voor haar baan in een mannenwereld – wil ze vrouwen kracht geven. Dat kan als vrouwen zich zekerder voelen. Daarnaast heeft ze veel vrouwen geholpen die ontslagen werden omdat ze er niet meer jong uitzagen. Een slechte zaak, maar in die tijd gebeurde dat gewoon. Voor deze vrouwen deed Suzanne haar werk, om ze zekerheid en financiële onafhankelijkheid te gunnen.
De rol van sociale media
Natuurlijk vinden er door de eeuwen heen grote veranderingen plaats. Helaas wordt er tijdens sollicitatiegesprekken nog steeds naar het uiterlijk gekeken, maar iemand ontslaan omdat hij of zij rimpels krijgt? Daar kom je zeer terecht, niet zomaar mee weg. Wel hebben we te maken met sociale media waar het uiterlijk van mannen en vrouwen op een hele gevaarlijke manier in beeld wordt gebracht.
Jonge (vaak nog onzekere) vrouwen krijgen een zogenaamd ‘perfect plaatje’ voorgeschoteld. Iedereen kan zijn of haar gezicht tot in den treuren perfectioneren. Huidjes worden gladgestreken, neuzen verkleind en lippen opgevuld. Allemaal voor een online image. Dit valse beeld van de werkelijkheid is zorgwekkend en daar mogen we ons terecht zorgen over maken. Simpelweg omdat het niet realistisch is om aan dit ‘perfecte plaatje’ te voldoen.
‘Echte’ vrouwen willen geen plastische chirurgie
Na aanleiding van het streven naar het perfecte plaatje maakte Sunny Bergman de documentaire ‘Beperkt houdbaar’. Deze zorgde voor publieke discussie over de verbeelding van het vrouwelijk lichaam in de media en creëerde ruimte voor kritiek op de normalisering van onbereikbare en steeds extremere schoonheidsidealen.
Plastische chirurgie werd een veelbesproken onderwerp en er verschenen berichten als ‘echte vrouwen’ willen geen plastische chirurgie. Dáár huiveren wij van. Want hoezo ben je geen echte vrouw als je iets aan jouw opvallende neus wilt veranderen? Of de immer platte boezem meer volume wilt geven? En waarom is een borstvergroting met gebruik van prothesen na een borstamputatie (door bijvoorbeeld kanker) wel sociaal geaccepteerd, maar wanneer je geboren bent zonder borsten is het toch een beetje gek als je in een gezond lichaam laat snijden.
Het is nóóit goed
Daarom zwijgen veel vrouwen over dit precaire onderwerp. Het is namelijk nooit goed. Als je in jezelf laat snijden, zal er ergens wel een steekje los zitten. Dan doe je het voor mannelijke aandacht. Doe je het niet? Dan hebben mensen ook een oordeel. Leef en laten leven, dat zou mooi zijn, maar daar zijn we nog lang niet. Bodyshaming is in onze maatschappij een direct gevolg van onzekerheid waar we al generaties lang mee te maken hebben. Zelfs toen er nog geen media verspreid werd, waren vrouwen bezig met een schoonheidsideaal.
Vorm je eigen idee van schoonheid
Wat jouw idee van schoonheid ook mag zijn, het is oké. Een strikte definitie van schoonheid bestaat namelijk niet – het bestaat in alle vormen en maten. Gek genoeg wijzen onderzoeken zelfs uit dat ons idee van schoonheid niet per se wordt gevormd door de media, maar dat het al op jonge leeftijd ontstaat.
Laat de mening van een ander je dan ook niet tegenhouden als je wél een cosmetische operatie wil ondergaan en flink wat knaken wilt neertellen voor een operatie die zelfs risico’s met zich meebrengt. Jij bepaalt welk beeld van jezelf je neerzet. Dat je iets aan jezelf verandert, betekent niet dat je dit ook aan anderen opdringt. Als iemand zich niet scheert of geen make-up draagt is dat ook mooi. Het gaat erom dat iedereen een keuze heeft over zijn of haar lichaam.
Dat betekent wel dat een eerlijke voorlichting nodig is. Iedereen moet weten dat er risico’s aan een cosmetische behandeling verbonden zijn. Het is ook niet iets dat je over een dag ijs besluit. Een bedenktermijn is dan ook geen overbodige luxe. Maar om vrouwen die voor plastische chirurgie kiezen nou in een hokje dom, naïef, onzeker of ordinair te stoppen, dat gaat echt te ver.
Niet iedereen denkt hetzelfde over schoonheid en dat is prima. Vrouw zijn en mooi zijn betekent eigenlijk gewoon authentiek zijn en dat ben je als je vanuit jezelf kiest. Je kunt prima een feminist zijn en denken ik voel me fantastisch met mijn nieuwe borsten. Of na een zwangerschap enorm terug verlangen naar je oude buik.